Aboutaleb is een ‘verwarde’ man geworden

Een goede moslim is een jihadist en een beetje salafist, volgens burgemeester Aboutaleb die er van getuigde dat een goed moslim zijn hem helpt bij zijn werk als burgemeester van Rotterdam. In de Volkskrant raakten sommige experts daar zo opgetogen van dat ze zijn getuigenis ‘geniaal’ noemden.

Het is een getuigenis in de trant van: ‘Islam is de oplossing’. Het is de boodschap die in veel moskeeën aan de gelovigen wordt voorgehouden. Het is een recept voor het vinden van de goede weg in je leven als je van het pad bent geraakt. Het valt ook nogal eens te lezen op protestborden die islam-activisten meezeulen, vaak samen met protestborden die verkondigen dat de islam de wereld zal gaan domineren. ‘Islam is de oplossing’, is een uiting van utopisch denken. Geen utopie is echter ooit sterker geweest dan de mens die er altijd weer in slaagde om er een zootje van te maken. Dat Aboutaleb utopisch denkt is bepaald geen bewijs voor genialiteit.

Aboutaleb legt de jihad uit als de ‘grote jihad’ die anders dan de ‘kleine jihad’ op geestelijke inkeer is gericht onder andere door de navolging van Mohammed. Dat laatste is echter wel wat anders dan waartoe een van de belangrijkste boeken van het christendom oproept. De ‘imitatione Christi’ (De navolging van Christus) van Thomas a Kempis uit de vijftiende eeuw beoogde onder invloed van de Moderne Devotie een vernieuwing van het geestelijk leven. De namen van de vier delen geven goed aan waar het om ging.

-Vermaningen dienstig tot het geestelijk leven

-Opwekking tot het inwendig leven

-Over de inwendige troost

-Over het allerheiligste Sacrament des Altaars.

Dat is wel andere koek dan wat met de Navolging van Mohammed wordt beoogd. Een goede moslim is goed omdat hij getrouw alle voorschriften naleeft. Uit de Koran komt Mohammed niet als zo’n prettige man tevoorschijn. Als er kritiek op hem is komt er altijd wel weer een vers van Allah dat hem in het gelijk stelt, te hulp. De door hem ondernomen roofpartijen, de moord op degenen die hem niet steunden en de moord op een joodse stam zijn in zijn hagiografie beschreven als onvermijdelijke en noodzakelijke maatregelen. In de moslimse hagiografie van Mohammed wordt zijn dagelijks leven minutieus beschreven. Zo weten we precies welke kleding hij droeg, hoe hij zijn kont afveegde, zijn tanden poetste en zijn baard bijhield. De navolging van zijn gewoonten wordt aangeprezen. Degenen die daar het verst in gaan moeten wel een dwangneurose ontwikkelen naast de narcistische persoonlijkheid die de door superioriteitswaan van moslims met zich mee brengt. Het zijn elementen uit een cultuur die ‘verwarde’ mensen voortbrengt.

Aboutaleb was een heldere man die, nu hij ouder wordt, naar een soort van islam reikt die zich in de piëtistische beleving laat vergelijken met andere utopische opwekkingsbewegingen.  Het laat zien hoe hij naar de wereld kijkt. Het is een narcistische blik, want welk normaal mens loopt er mee te koop hoe hij zijn religie beleeft, laat staan als je burgemeester bent. Bij een normale geestelijke ontwikkeling zou je van een burgemeester een enthousiast verhaal over de grondwet, democratie en de mensenrechten kunnen horen. Maar als Aboutaleb zijn ziel op tafel legt, komt er in feite niets anders uit dan: islam is de oplossing. Het is een niet geleerde les en terugvallen op oude overtuigingen.

De geschiedenis tot op vandaag levert geen enkel bewijs op dat religies betere mensen voortbrengen. Het katholieke Zuid-Amerika zal genoeg goede mensen kennen, maar is geen toonbeeld van de ‘Imitatio Christi’. Moslimlanden zijn ook al bepaald geen voorbeelden van hoe religie de bevolking tot beschaving brengt. Het zijn de westelijke landen waar het beter lukt en karakter en aanleg van de bevolking zouden daar wel eens wat meer mee te maken kunnen hebben dan religie.

Aboutaleb  bewijst zichzelf (en de PvdA) als burgemeester door de openbaring van zijn zielenroerselen een slechte dienst. Als rolmodel voor moslims gebruikt hij met termen als jihad en salafisme de verkeerde woorden. Voor de niet-moslims geldt dat op een andere manier eveneens. Het vertrouwen in zijn burgemeesterschap zal er niet door toenemen. Menig imam zal in de vrijdagse preek handenwrijvend roepen dat Aboutaleb een salafist is en dat je het daarmee tot burgemeester kunt schoppen.

Het zou kunnen zijn dat Aboutaleb, de stad en de moslims daarin ziende, geen andere oplossing ziet dan religieuze opwekking en een soort ‘Moderne Devotie als middelen om moslims aan de goede kant van de streep te houden. Dat kan ook een doos van Pandorra worden. De 'Moderne Devotie' heeft in Europa bijgedragen aan de reformatie en de godsdienstoorlogen die er op volgenden.

Religie is nooit een oplossing voor wat dan ook geweest. Een goede burgemeester hoort dat te weten. Iemand hoort zichzelf niet met zijn godsdienst ten voorbeeld te stellen. Een goede burgemeester hoort dat te weten. Aboutaleb is niet langer een goede burgemeester en als het goed is weet hij dat zelf ook al kan narcisme een grote hinderpaal zijn voor zelfkennis.

Een ambassade als schaakstuk

Amerika gaat haar ambassade naar de Israëlische omstreden hoofdstad Jeruzalem verplaatsen. Daar was al in 1995 een besluit toe genomen. De beduchtheid voor de gevolgen van zo’n verplaatsing hebben Amerika er tot voor kort van weerhouden om uitvoering te geven aan dat besluit. Maakt president Trump het verschil? Als  geloof moet worden gehecht aan de Nederlandse media, raast Trump als een olifant door de islamitische porseleinkast. Maar is dat ook zo?

Waarschijnlijk is er in Amerika heel goed nagedacht over deze stap. Die zal van alle kanten bekeken zijn door denktanks, commissies en strategen. Waar tot nu toe de overwegingen enerzijds en bezwaren anderzijds tot een impasse leidden, kan het lef van Trump de doorslag hebben gegeven. Maar er is meer.

De Palestijnse kwestie is een aantal punten op de agenda gedaald. Behalve de onverzoenlijke houding van de Palestijnen lijkt ook de extremistische islam te hebben bijgedragen aan een teruglopende steun voor de Palestijnse kwestie. Islamitische landen die de Palestijnse kwestie hoog op de agenda hielden hebben tegenwoordig andere zaken aan het hoofd. Olielanden bereiden zich voor op een economische transitie die hun relatie met de wereld zal veranderen. Binnen de islam voltrekt zich een harde strijd tussen soennitische gelovigen en aanhangers van de sjiitische opvatting van de islam. En tenslotte hebben islamitische landen ook hun handen vol aan islamitische extremisten die naar regeringsmacht streven. De wereld ziet er kortom heel anders uit dan in 1995 toen het besluit om de ambassade te verplaatsen werd genomen. 

De ambassade is het schaakstuk geworden waarmee op het gewijzigde speelveld op het bord een strategische zet is geplaatst die geopolitiek van grote betekenis zal zijn. De zet bevat op de allereerste plaats een boodschap aan de Palestijnen. Vergeet Jeruzalem als Palestijnse hoofdstad is de kern van de strategische stap. Het is nog even gissen of dit ook gaat leiden tot een meer realistische houding van de Palestijnen in de vredesbesprekingen. Ondanks alle ronkende teksten uit islamitische landen zou de onderliggende trend wel eens kunnen zijn dat men van de Palestijnse kwestie af wil.

De tweede betekenis van de strategische zet is de boodschap aan de islamitische wereld zelf. De massieve steun aan de aanspraken van de Palestijnen was nagenoeg een geloofsartikel geworden. Nu zegt alleen nog Iran openlijk dat Israël vernietigd zou moeten worden. De Iraanse steun aan de Palestijnse kwestie ligt echter in het soennitische deel van de islamitische wereld niet goed. Ook dat geeft Amerika de kans om een beslissende zet te doen op een terrein waar de verhoudingen beladen waren en tot een impasse hadden geleid.

De derde betekenis is een boodschap aan de wereld. Amerika laat zich niet langer ringeloren door islamitische lange tenen en neemt hier met een assertievere opstelling het voortouw. Amerika wil zich niet langer laten chanteren en weigert nog langer offers te brengen voor de schuld die het Westen wordt toegewezen voor het mogelijk maken van een Joods thuisland en de steun die Israël in de loop der jaren kreeg. Amerika toont moed die het lang heeft ontbroken en die in Europa nog steeds ontbreekt.

Wat het voor Israël gaat betekenen is nog onduidelijk. Voor de blijdschap die premier Netanyahu toonde was voldoende aanleiding. De stap van Amerika bevrijdt Israël uit een politiek cordon dat Westerse landen dwong om hun ambassade naar Tel Aviv te verplaatsen. Het is echter de vraag of het alleen maar voordelen oplevert. Voor de geleidelijke terugkeer van de ambassades naar Jeruzalem, zal Israël ongetwijfeld net als de Palestijnen een prijs moeten betalen die een oplossing van de Palestijnse kwestie mogelijk maakt. Rusland zal daar bijvoorbeeld op aandringen.

Nu de geest uit de fles is maakt men zich in Nederland en Europa alleen maar zorgen om de scherven en wordt niet ingezien welke betekenis de ogenschijnlijk onberaden stap van Amerika heeft. Met een kleine zet op het geopolitieke schaakbord wordt geen wereldgeschiedenis gemaakt, maar wel aangetoond dat het spel veranderd is. Overwegingen als bovenstaand had ik graag in een van onze kranten gelezen. De redacties daar zitten echter klaar om verslag te doen van de vreselijke gevolgen die het Amerikaanse besluit zal hebben. Komt er een nieuwe intifada vragen ze zich af. Het zal wel bij wat stenen gooien blijven. De wereld is veranderd.